Een van de ingrediënten voor werkgeluk is zingeving. En dat is voor iedereen anders. Dat komt mede omdat we allemaal andere drijfveren hebben.
Drijfveren zijn de wortels van je motivatie. Het zijn de diepste overtuigingen waarop je – als het goed is – belangrijke keuzes baseert. Iedereen heeft meerdere, soms wel talloze drijfveren. Achter elk doel dat jij jezelf stelt, gaat een belangrijke drijfveer schuil. Je kunt ze zien als levensopvattingen of levensdoelen: ambities die alles waar je naar streeft definiëren. Desondanks zijn ze niet “in steen gebeiteld” zoals dat zo mooi genoemd wordt. Het is mogelijk dat een bepaalde drijfveer in de loop van je leven verandert, verdwijnt of dat er eentje bijkomt.
Over het algemeen hebben de meeste mensen echter wel een bepaalde set aan drijfveren die hun hele leven in stand blijven.
Waarom zijn drijfveren belangrijk?
Of je er nu bewust bij stilstaat of niet: drijfveren zijn voor iedereen ontzettend belangrijk. Omdat ze namelijk zo diepgeworteld zijn in wie je bent, waar je voor staat en wat je wilt, zijn ze ook zeer bepalend voor je geluk. Iemand die in lijn leeft met zijn/haar drijfveren, heeft een grotere kans om gelukkig te zijn.
Lukt het je niet om naar je drijfveren te leven, dan is de kans juist groot dat je ongelukkig wordt. Wanneer weinig of niets van wat je doet past bij het diepste en puurste streven dat je hebt, kan dat je behoorlijk miserabel maken. Het leven kan doelloos voelen, of je kunt continu rondlopen met frustraties. Het kan zorgen voor een hoop stress of zelfs depressieve gevoelens.
Mensen die hun drijfveren niet kennen, niet erkennen of hier niet naar leven, blijven vaak ook erg zoekend. Het lukt hen niet om rust en stabiliteit te vinden omdat zij óf niet weten wat zij echt willen (en wat hen gelukkig maakt) óf hier niet naar durven of kunnen leven. Daarom is het voor iedereen belangrijk om te weten wat de diepere beweegredenen zijn die je echt drijven, en om hiernaar te handelen.
Hoe herken je drijfveren?
Maar wanneer mensen wordt gevraagd om hun diepere drijfveren te benoemen, lukt dat niet altijd. Een voorbeeld: mensen die zichzelf beschouwen als echte carrièretijgers. Wanneer je hen vraagt naar een drijfveer op het gebied van het werk, zeggen zij vaak iets als: promotie maken. Alleen is promotie maken geen drijfveer. Het is een doel dat past bij een onderliggende drijfveer. Die drijfveer kan zijn “de beste willen zijn”, “CEO worden” of zelfs “financieel onafhankelijk worden”. Vaak kennen mensen hun doelen maar al te goed, maar vinden zij het moeilijk om de diepere drijfveren te achterhalen waarop deze doelen gebaseerd zijn.
Een goed en ook heel eenvoudig eerste hulpmiddel hierbij is de zogenaamde ‘5 times why’ techniek. Vraag jezelf waarom je een doel stelt en daarna waarom datgene wat je wilt bereiken belangrijk is. Blijf net zolang de ‘waarom’ vraag stellen tot je echt niet verder komt, grote kans dat je dan een diepere drijfveer te pakken hebt. Als je daar dan bent is het ook nog belangrijk om twee soorten drijfveren te onderscheiden, namelijk, zoals ik ze nu zal noemen, de zogenaamde “passie gedreven”– en de “weg-van”– drijfveren.
Passie gedreven drijfveren
Deze drijfveren leveren je vooral veel energie en plezier op. Handel je vanuit deze drijfveren dan handel je vanuit kracht, doe je de dingen vanuit jezelf, omdat je ze leuk en/of interessant vindt. Het gaat vanzelf en kost je nauwelijks energie of moeite. Denk bijvoorbeeld aan drijfveren als: ik heb de behoefte aan uitdaging, ik wil mezelf verder ontplooien, ik wil graag nieuwe dingen uitproberen, ik heb behoefte aan contacten etc.
Weg-van drijfveren
Deze drijfveren zet je in om iets te vermijden. Vaak gedreven vanuit angst om tekort te schieten. Alhoewel deze drijfveren ook prachtige kwaliteiten voortbrengen, kosten ze uiteindelijk vooral moeite en energie. Denk bijvoorbeeld aan: ik moet het goed te doen (ik ben bang dat ik niet voldoe), ik wil wat voor anderen betekenen (bang om niet geaccepteerd te worden), ik wil succesvol zijn (bang om er anders niet toe te doen).
In de praktijk is het niet altijd direct duidelijk of een drijfveer voortkomt uit passie of uit angst. Neem bijvoorbeeld de drijfveer “Ik vind het belangrijk om resultaten te behalen”. Deze kan net zo goed vanuit een passie voortkomen (Ik vind het fijn als ik waarde kan toevoegen) als gedreven zijn vanuit de angst (angst er niet toe te doen). Het achterhalen van de onderliggende motivatie en emotie kan hier uitsluitsel in geven.
Wat zijn goede vragen om drijfveren te achterhalen?
Wanneer je wilt gaan graven naar je diepere drijfveren die voor je werk belangrijk zijn kun je een aantal basis-vragen stellen zoals:
- Waar liggen mijn interesses, wat zou ik de hele dag kunnen doen en waarom?
- Waar haal ik echt veel voldoening uit?
- wat wil ik echt?
- wat motiveert me?
- wat is belangrijk in mijn leven? / waar draait mjn leven om? / wat geeft je leven zin?
- wat zou ik willen nalaten?
En dan natuurlijk weer de ‘5 times why’ techniek gebruiken om tot de echt achterliggende drijfveren te komen,
Op het internet kun je overigens ook talrijke testjes vinden om je drijfveren te achterhalen, mocht je dat interessant vinden
Hoe dan verder?
Weten wat je drijfveren zijn geeft vooral inzicht en keuzevrijheid! Het gelukkigst ben je tenslotte als je vanuit je kracht functioneert. Sta daarom regelmatig stil bij je drijfveren en vraag je daarbij niet alleen af of je voldoende ruimte hebt, bijvoorbeeld in je baan, om je “passie gedreven” drijfveren vorm te geven. Maar ook hoeveel aandacht je “weg-van” drijfveren nu van je opslurpen. Deze energietrekkers vragen namelijk snel al behoorlijk wat aandacht van je om aan hun wensen te kunnen (blijven) voldoen.
Met inzicht in je “passie gedreven” en “weg-van” drijfveren ben je veel beter in staat om keuzes te maken die je kunnen leiden naar meer (werk-)geluk.